صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس ETF

صندوق های سرمایه گذاری یا ETF مخفف EXCHANGE TRADED FUND، یکی از روش‌های پرطرفدار سرمایه‌­گذاری است که از ریسک معقولی برخوردار است و افراد می­‌توانند به‌صورت بلندمدت انتظار بازدهی معقولی را از آن داشته باشند. صندوق های سرمایه گذاری مشترک با هدف مدیریت حرفه‌ای وجوه و کسب بازدهی مناسب از طریق تجمیع سرمایه‌ی افراد و سرمایه‌گذاری در اوراق‌بهادار، تشکیل شده­‌اند و در سطح جهان تنوع بالایی دارند.

به طور کلی، صندوق های سرمایه گذاری در سه دسته از ابزارهای مالی سرمایه­‌گذاری می‌­کنند که عبارتند از :

1. اوراق دارایی (سهام)
2. اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی)
3. اوراق مشارکت دولتی (بدون ریسک)

بازده و واحدهای صندوق های سرمایه گذاری، با استفاده از ارزش خالص دارایی یا NAV ارزیابی و قیمت‌گذاری ­می‌­شود. ارزش خالص دارایی یا (Net Asset Value(NAV، برابر است با مجموع تمام دارایی‌ها منهای تمام بدهی‌هایی که در یک سبد قرار می‌گیرد، تقسیم بر تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق. یکی از معروف­ترین صندوق های سرمایه گذاری، صندوق سرمایه­‌گذاری قابل معامله در بورس(EXCHANGE TRADED FUND) یا ETF نام دارد که مانند یک سهم در بازار سرمایه معامله و قیمت آن از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد. ETF ها ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند. واحدهای این صندوق‌های قابل معامله، در بازار بورس اوراق بهادار و با قیمتی نزدیک به NAV دادوستد می‌شوند.

ارزش مبنای هر واحد سرمایه­‌گذاری در صندوق‌­های قابل معامله 10,000 ریال است و NAV آنها هر 2 دقیقه یکبار محاسبه می‌گردد. دوره فعالیت این صندوق‌ها به‌صورت نامحدود بوده و حداقل و حداکثری برای سرمایه‌گذاری افراد حقیقی و حقوقی در این صندوق‌ها در نظر گرفته نشده است. بازخرید واحدهای این نوع صندوق‌ها در کوتاه مدت بدون پرداخت جریمه امکان‌پذیر بوده و دوره پرداخت وجه بازخرید واحدها حداکثر یک روزکاری است. به همین دلیل این صندوق‌ها از نقدینگی و شفافیت قیمت نسبتاً بالایی برخوردارند.

چگونه از صندوق های سرمایه گذاری خرید کنیم؟

خرید واحدهای ETF، مستلزم دارا بودن کد معاملاتی فعال در سیستم شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است. واحدهای خریداری شده با نام هستند و گواهی خرید مربوطه توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه صادر می‌شوند. صندوق‌های ETF از تمام دفاتر کارگزاری‌ها و سامانه برخط معاملات قابل معامله هستند که این امر، سرمایه‌گذاری در ETF و خروج از آن را بسیار آسان نموده است. با خرید و فروش واحدهای صندوق‌های ETF، درصدی به عنوان کارمزد معاملات از حساب سرمایه‌گذار کسر می‌گردد؛ اما به استناد مفاد تبصره 1 ماده 7 “قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، در راستای تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی ” بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه‌گذاری و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صدور و ابطال آنها، هیچگونه مالیاتی اخذ نمی‌گردد. همچنین کارمزد خرید و فروشاین صندوق‌ها بر اساس شرایط معامله آن‌ها بر اساس نرخ کارمزد مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار است.

ارزش خالص دارایی‌های این صندوق­‌ها به لحظه محاسبه و به اطلاع سرمایه‌گذاران می‌رسد. صندوق‌ها معمولاً هیچ تقسیم سودی ندارند و همه سود سرمایه‌گذاری‌­های صندوق در NAV آن خلاصه می‌شود. از دیگر مزیت‌های ETF، ارزان بودن آنها نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. زیرا خریداران ETF از طریق کارگزاران بورس، معاملات خود را انجام می‌دهند و بنابراین هزینه‌های بازاریابی برای صندوق وجود ندارد و به دلیل اینکه بیش‌تر آن‌ها به شکل منفعل مدیریت می‌شوند، معمولا هزینه‌های کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های دیگر دارند.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

در دنیا انواع متنوعی از ETF وجود دارد که به‌خوبی متنوع‌سازی شده‌اند و این اجازه را می‌دهند تا یک پرتفوی با تنوع خوب با سرمایه‌گذاری در چند ETF حاصل شود.

یک صندوق ممکن است دارایی‌ها متفاوتی داشته باشد. به‌عنوان مثال یک صندوق ETF ممکن است ترکیبی از سهام، سپرده بانکی، شمش طلا، اوراق خزانه دولتی، مقداری پول نقد، سکه، ارز یا ترکیبی از تمامی این موارد داشته باشد. لازم به یادآوری است برخی از این صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار ایران وجود ندارند. ولی ممکن است به‌تدریج به آن راه پیدا کنند.

انتخاب نوع صندوق ETF به روحیه و انتظار بازدهی افراد بستگی دارد. برای خرید این صندوق‌ها بهتر است دیدگاه میان‌مدت و بلندمدت(بیش از 6 ماه) وجود داشته باشد.

صندوق با درآمد ثابت

صندوق با درآمد ثابت قابل معامله در بورس نوعی از ETF است که در آن مقدار رشد صندوق ثابت و مشخص شده است. با خرید یک واحد از این صندوق‌ها، مقدار مشخصی درآمد برای سرمایه‌گذار حاصل می‌شود. اگر واحد سرمایه‌گذاری برای مدت‌زمانی کوتاه نگه‌داری شود، بازدهی کوچک‌تر از بازدهی سالانه خواهد شد. صندوق در این حالت ضامن اصل پول و سود شما است.

حداقل 75 درصد از دارایی این صندوق‌ها از اوراق مشارکت بانکی، سپرده بانکی یا سایر اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق خزانه تشکیل می‌شود. در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری در ETF با درآمد ثابت، به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک قلمداد می‌شود.

صندوق سهام

یک ETF سهام از تعدادی سهم مختلف تشکیل می‌شود. در این حالت ممکن است شرکت اصل پول فرد را تضمین کند. اگر اصل پول تضمین شود، مدیریت صندوق ضامن زیان صندوق است و نه سود آن. یعنی اگر صندوق سود کرد، سرمایه‌­گذار در سود سهیم است اما درصورت زیان چیزی از پول افراد کم نمی‌شود.

در برخی صندوق‌های سهام، سرمایه­‌گذاران هم در سود شریک هستند و هم در زیان. ۷۰ درصد دارایی این صندوق‌ها از سهام تشکیل می‌شود. این صندوق‌ها بدون ریسک نیستند، چرا که ممکن است هیچ سودی حاصل نشود. در حالی که در صندوق با درآمد ثابت، سرمایه‌­گذار از درآمدی ثابت بهره می‌برد.

صندوق مختلط (از رایج ترین صندوق های سرمایه گذاری)

صندوق مختلط، نوعی صندوق است که میان دو حالت قبلی (صندوق سهام و صندوق با درآمد ثابت) قرار دارد. در این نوع صندوق حداقل 40 تا 60 درصد از دارایی را سهام و مابقی را اوراق با درآمد ثابت (مثل سپرده) و سایر دارایی‌ها تشکیل می‌دهد.

صندوق بازار خارجی

به غیر از صندوق ETF بازار داخلی، در بسیاری از کشورها صندوق بازار خارجی هم وجود دارد. این نوع از صندوق‌ها زمانی‌که می‌خواهید در سایر کشورها سرمایه‌گذاری نمایید کاربرد دارد. به‌عنوان مثال اگر بخواهید در کشور ژاپن سرمایه‌گذاری نمایید اما اطلاعی از وضعیت اقتصاد و بازار آن نداشته باشید، می‌توانید از ETF بازار خارجی (Foreign Market) استفاده کنید.

صندوق ارزی

ETF ارز از دیگر انواع این صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله است. بیشتر دارایی این صندوق‌ها را ارز تشکیل می‌دهد. استفاده از ETF ارزی در بازار فارکس مرسوم است. سرمایه‌گذاران برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز از این نوع صندوق‌ها استفاده می‌کنند.

صندوق صنعتی

ETF های صنعتی، نوعی از صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله هستند که تمامی سهم‌های آن از یک نوع صنعت خاص انتخاب می‌شوند. کارایی این صندوق‌ها زمانی است که افراد از روند رو به رشد یک صنعت اطلاع دارند اما نمی‌دانند این رشد به طور خاص مربوط به کدام‌یک از شرکت‌های زیر مجموعه آن صنعت است.

صندوق کالایی

در صندوق‌های قابل معامله کالایی، دارایی‌ها به جای سهام و اوراق از کالا تشکیل می‌شود. صندوق طلا، صندوق فلزات گرانبها شامل طلا، نقره و پلاتین، صندوق فلزات غیرگرانبها شامل فولاد، آلومینیوم، مس و غیره و صندوق نفتی چند مثال از ETF کالایی هستند.

• انواع مجامع شرکت های بورسی
• مجمع عمومی فوق العاده چیست؟
• مجمع عمومی عادی سالیانه چیست؟ تقسیم سود نقدی به چه صورت است؟
•  به کانال تلگرام حد ضررهای بازار بپیوندید