افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم چگونه است؟
افزایش سرمایه از محل صرف سهام به این شکل است که شرکت سهام خود را به قیمتی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش می رساند و مابه التفاوت از قیمت فروش هر سهم و قیمت اسمی سهام را به حساب اندوخته شرکت انتقال میدهد و یا اینکه به سهامداران قبلی خود سهام می دهد. این نوع افزایش سرمایه به ویژه زمانی استفاده می شود که شرکت و بازار معتقد هستند که ارزش ذاتی شرکت افزایش یافته است مثلا زمانی که شرکت گزارش خوبی منتشر می کند در اینصورت شرکت می تواند با انجام افزایش سرمایه از محل صرف سهام به سرعت منابع جدید جذب کند.
صرف سهام طبق ماده 160 قانون تجارت، شرکت میتواند سهام جدید خود را برابر با مبلغ اسمی، بفروشد و یا اینکه علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. شرکت عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را میتواند به اندوخته‌های شرکت منتقل کرده یا به‌صورت نقدی میان صاحبان سهام قبلی تقسیم نماید، همچنین میتواند درازای آن سهام جدید (سهام جایزه) به سهام داران قبلی بدهد. صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. برخی اوقات مشاهده می‌شود شرکت سود زیادی را شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی است، در این صورت شرکت میتواند سهام جدید خود را باقیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر نماید.
به مابه التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می‌شود. به‌عبارت دیگر مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله می‌شود) نسبت به ارزش اسمی سهام است. صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می‌گردد. شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است و در پذیره نویسی اولیه و در معاملات بورسی ایجاد می‌شود. از آنجا که این کار از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی حاصل می‌شود، جزو منابع تأمین مالی شرکت محسوب می‌گردد.
کاربرد صرف سهام برای شرکت
- شرکت میتواند صرف سهام را به اندوخته شرکت منتقل میکند.
- شرکت میتواند صرف سهام را بین سهام داران قبلی تقسیم میکند.
- شرکت میتواند صرف سهام را به‌صورت سهام جدید به سهام داران قبلی بدهد.
- شرکت‌ها فروش سهام با صرف را با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم انجام می‌دهند.
نکات موردتوجه
- از آنجا که صرف سهام بخشی از سهام محسوب نمی‌شود، نمی‌توان آن را در حساب سرمایه منظور کرد. این مبلغ باید در حساب مجزایی در بخش حقوق صاحبان سهام نگهداری شود زیرا سبب افزایش این بخش در ترازنامه می‌شود.
- قانون تجارت ایران، صدور سهام به کسر را مجاز نمی‌داند.
- حساب صرف سهام قابل تهاتر با حساب کسر سهام نیست.
- هیچ زیان یا هزینه عملیاتی نمی‌تواند به‌حساب بدهکار صرف سهام منظور گردد.
مصارف صرف سهام
تقسیم نقدی صرف سهام بین سهام داران قبلی
شرکت با اطلاع‌رسانی به سهام داران قبلی در خصوص اینکه سود نقدی توزیع‌شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است و نه از محل عملیاتی و بازرگانی شرکت، مبلغ صرف سهام را به آن‌ها تخصیص میدهد. با انجام این کار چیزی به‌جز افزایش سرمایه به قیمت اسمی نصیب شرکت نمی‌شود.
توزیع سهام جدید بین سهام داران قبلی (سهام جایزه)
در این روش به میزان مبلغ صرف سهام، سهام جدید به قیمت اسمی منتشر و به سهام داران قبلی داده می‌شود. افزایش سرمایه به این شیوه همانند افزایش سرمایه به قیمت اسمی است.
انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت
در این مورد، صرف سهام در یک حساب جداگانه در بخش حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرد و به همه سهام داران اعم از سهام‌دار قبلی و جدید تعلق خواهد داشت. در حال حاضر بازارهای توسعه‌یافته با در نظر گرفتن مزیت‌ها و منافع افزایش سرمایه به روش صرف سهام بیشتر به دنبال افزایش سرمایه به این شیوه هستند.
ذی‌نفعان صرف سهام چه کسانی هستند؟
شرکت: شرکت‌ها تمایل دارند با کم‌ترین سهام منتشرشده، بیشترین تأمین مالی را در بلندمدت و بدون سررسید انجام دهند. زیرا با این روش بدون افزایش ریسک، سودآوری و اعتبار شرکت را افزایش می‌دهند.
سهام داران عمده و اصلی: سهام‌دار اصلی شرکت که مدیریت آن را بر عهده دارد، تمایل به حفظ کنترل شرکت بدون کاهش درصد سهام مدیریتی خود دارد. به صورتی‌که برای افزایش سرمایه نیازی به آورده نقدی نباشد.
بازار سهام: سهامی که می‌خواهیم پذیره‌نویسی کنیم باید در بازار مورد اقبال باشد. به همین دلیل افزایش سرمایه به این روش، فرصت جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و درنتیجه نقدینگی برای بازار، به وجود می‌آورد.
سهام‌دار جزء: سهام داران جزء در پی این هستند که علاوه بر کسب بازدهی بیشتر، درصد مالکیتشان در شرکت را نیز کاهش نیابد. افزایش سرمایه با صرف سهام، این هدف سهام داران را پوشش میدهد.
مزایا و معایب صرف سهام
در روش صرف سهام دیگر شاهد انتشار سهام نخواهیم بود و پذیره نویسی سهام انجام خواهد شد.
از مزایای این روش می توان گفت که شاهد اصلاح ساختار مالی و بهبود آن خواهیم بود که باعث می شود طرح های توسعه ای که شرکت ها دارند منابع را بهتر و با سرعت بیشتری جذب کنند و سود آوری بهتری را نیز شاهد خواهیم بود. در واقع منابع مالی با ثبات برای شرکت ایجاد خواهد شد. می توانیم شاهد ورود سرمایه گذاران جدید در شرکت باشیم و شناوری سهام شرکت نیز بیشتر خواهد شد. همچنین این افزایش سرمایه می تواند با حفظ حق تقدم یا بدون حفظ آن انجام بپذیرد و عیب بزرگ آن نیز عدم ورود سرمایه گذار جدید برای پذیره نویسی می تواند باشد.
نتیجه گیری
با این تفاسیر در صورت پیدا شدن سرمایه گذار جدید برای شرکت در این پذیره نویسی منابع مالی جذابی برای شرکت ایجاد خواهد شد که میتواند طرحهای توسعه ای شرکت را به سرا نجام برساند و شرکت نیز پویاتر خواهد شد و سهامداران خرد نیز کمک خواهد کرد منفعت و سود بیشتری کسب کنند.
مثالی از افزایش سرمایه به روش صرف سهام
فرض کنید شرکت x دارای 100 میلیون برگه سهم است که به قیمت 20،000 ریال معامله می شود همچنین سرمایه این شرکت 200 میلیارد ریال می باشد. این شرکت قصد دارد از محل صرف سهام، سرمایه خود را 2 برابر کند (100 درصد افزایش سرمایه بدهد) بنابراین این شرکت به 200 میلیارد ریال سرمایه جدید نیاز دارد. شرکت با انتشار اطلاعیه ای به سهامداران خود اعلام میکند که قصد افزایش سرمایه از این روش با مبلغ پذیره نویسی 10،000 ریال را دارد . 200 میلیارد ریال سرمایه مورد نیاز شرکت با 20 میلیون سهم پذیره نویسی شده تامین می شود (مبلغ پذیره نویسی (10،000 ریال) تعداد سهام پذیره نویسی شده (20 میلیون سهم)= سرمایه جذب شده (200 میلیارد ریال) ) بنابراین 80 میلیون سهم دیگر میتواند بین سهامداران قبلی تقسیم شود.
لازم به ذکر است برای جذابیت بخشیدن به این نوع افزایش سرمایه مبلغ پذیری نویسی قیمتی کمتر از قیمت تابلو تعیین می گردد.
- افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه) چگونه است؟
- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها چگونه است؟
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده چگونه است؟
- افزایش سرمایه چگونه انجام می‌شود؟ بهترین افزایش سرمایه‌ها کدام‌اند؟
- به کانال حد ضررهای بازار در بپیوندید
